Masofaviy o‘qitish an’anaviy o‘qitish o‘rnini bosa oladimi?

Masofaviy o‘qitish an'anaviy o‘qitish o‘rnini bosa oladimi?

Koronavirus dunyo hayotini butunlay o‘zgartirib yubordi. Sohalarda yaqin 10 yillikda sodir bo‘lishi taxmin qilingan voqeliklar amaliy harakatga aylandi.

Tezkor qaror qabul qilish, oqibatlarini bartaraf etish choralarini ko‘rish, «virus»ning yangi ko‘rinishlariga tayyor turish — bularning barchasi insoniyatni shoshirib qo‘ydi. Bunga biz ham guvoh bo‘lyapmiz, kerakli xulosalarga kelyapmiz. Biroq vaziyatdan kelib chiqib tatbiq etilgan tajribalar o‘zini oqlashi shart. Yo‘qsa, nafaqat bugunni, balki ertangi kunni ham boy berishimiz aniq. Ayniqsa, ta’lim tizimida.
Pandemiya sharoitida barcha ta’lim muassasalari vaqtinchalik echim sifatida masofaviy shaklga o‘tdi. Necha yildan beri dunyoning kuchli mingtaligiga kira olmayotgan oliy ta’limimiz kutilmaganda yana bir og‘ir imtihonga duch keldi. Aslida, masofaviy ta’lim bugungi dunyo hayoti uchun yangi tushuncha yoki jarayon emas. Biroq, ochig‘ini aytish kerak, O‘zbekiston uchun hali o‘rganish talab etadigan jabha edi. Boshga tushganini ko‘z ko‘radi, deganlaridek, biz ham amalladik.
Karantin tartibi joriy etilgach, barcha OTMlar masofaviy ta’lim berishga o‘tdi. Vaziyat o‘zgarmasa, yangi o‘quv yili ham masofaviy olib boriladi. Xo‘sh, bu o‘zini qay darajada oqlaydi? Unda ta’lim sifati qay darajada kafolatlanadi? O‘zbekiston masofaviy ta’limida hal etilishi lozim bo‘lgan qanday masalalar bor? Shu kabi savollar bilan Mahalladosh gazetasi muxbiri Ta’lim sifatini nazorat qilish davlat inspeksiyasi bosh boshqarma boshlig‘i Asliddin ODILOVga murojaat qildi.
Masofaviy ta’lim sifati qoniqarlimi?
— Masofaviy ta’lim an’anaviy ta’limning o‘rnini bosa olmaydi, — deydi A.Odilov. — Biroq bu —zamon talabi. Uni amaliyotga joriy etish, mavjud muammolarni hal etish ustida ishlashimiz shart. Shu maqsadda inspeksiya tomonidan 89 ta oliy ta’lim muassasalarida  amalga oshirilgan masofaviy o‘qitish holati o‘rganildi va sifatiga baho berildi. Masofaviy o‘qitishning tashkil etilganlik darajasi va yaratilgan sharoitlarni aniqlash, talabalar doimiy istiqomat qilayotgan hududlardagi mavjud kamchiliklarni monitoring qilish maqsadida anonim shaklda onlayn so‘rovnomalar o‘tkazildi. Unda Respublika OTMlarida tahsil olayotgan  77 513 nafar talaba qatnashdi.
Muammolar yo‘q emas
Tan olish kerak, masofaviy ta’limni tashkil etishda aksariyat OTMlarda mavjud muammolar suv yuziga qalqib chiqdi. Chunonchi, fanlar xususiyatlari etarlicha inobatga olinmagani, optimallashtirilgan dars jadvallari ishlab chiqilmagani yoki ishlab chiqilsa-da platformaga joylashtirilmagani, tizimda o‘qitishni  amalga oshirish bo‘yicha yo‘riqnoma (uslubiy qo‘llanma, dastur, tartib)larning mavjud emasligi kabilar shular sirasidan.
Shuningdek, masofaviy ta’lim platformalaridan foydalanishda professor-o‘qituvchilar va talabalar faollik darajasining sustligi kuzatildi. Bunga ularda tegishli ko‘nikmalarning etishmasligi, fanlardan laboratoriya mashg‘ulotlarini bajarishni tashkillashtirish bo‘yicha ishlarning rejali asosda olib borilmagani sabab bo‘ldi. Ayrim hududlarda (ayniqsa, chekka hududlarda) internet tezligining pastligi va elektr energiyasi ta’minotining tez-tez uzilishi, muassasalardagi server quvvatining pastligi bois platformalarga yuklangan materiallardan samarali foydalanishda qiyinchiliklar yuzaga keldi.
Ta’lim sifati kimga bog‘liq: o‘qituvchigami yoki talabaga?
Masofaviy o‘qitish jarayonida professor-o‘qituvchilar bilan talabalar o‘rtasida ikki tomonlama aloqalarning etarli darajada yo‘lga qo‘yilmagani yana bir og‘riqli nuqtadir. Bunga bir tomondan, aksariyat pedagoglarda masofaviy ta’lim platformasidan foydalanish ko‘nikmalarining etarli darajada  emasligi, ikkinchidan tizimda ishlashni o‘rganishga bo‘lgan befarqlik sabab bo‘lgan. Masalan, onlayn tarzda o‘tkazilgan so‘rovnomada ishtirok etgan talabalarning fikricha, 59 foiz — darslarda pedagog tomonidan etarli darajada ma’lumotlar berilmagan. 60 foiz tolib pedagoglar o‘z vaqtida savollariga javob bermayotganini bildirgan. Tabiiyki, bu o‘zlashtirish ko‘rsatkichlariga ham ta’sir ko‘rsatgan.
Ta’lim muhiti (talabalarni o‘qitish va faol o‘qitish)
Mazkur jarayonda aksariyat talabalar (80-85 foiz) mobil telefon qurilmalari yoki mobil internet tarmog‘i orqali masofaviy ta’lim platformasidan foydalanishini qayd etgan. Bu, o‘z navbatida, o‘quv jarayoni sifatiga ta’sir etayotgani, ya’ni talabalar tomonidan fan dasturlaridagi mavzularning asosiy mazmunini etarlicha o‘zlashtirishiga halal berayotganini ko‘rsatadi. Demak, professor-o‘qituvchilar o‘qitishni qiziqarli tarzda olib borishi, platformaga yuklanadigan materiallar tushunarli bo‘lishi, video darslarning sifati va mazmuni, beriladigan savollar (testlar) mavzu doirasidan chiqib ketmasligi shart. Masofaviy o‘qitishni sifatli tashkil etish bo‘yicha xizmatlar ko‘rsatilishi bo‘yicha ko‘pgina OTMlarda Call markazlari faoliyati tizimli yo‘lga qo‘yilmagan. Ta’lim platformalardan foydalanishda ob’ektiv sabablarga ko‘ra imkoniyati chegaralangan hamda qo‘shni davlatlardagi OTMlardan o‘qishini ko‘chirgan talabalar bilan ishlashda uzilishlar kuzatilgan.
Masofaviy o‘qitishda talabalar bilimini baholashda ayrim pedagoglar fanlarning xususiyatlarini inobatga olmayotgani, ba’zi mavzulardan foydasiz topshiriqlar berilgani va  masofaviy o‘qitish jarayonida talabalar bilimini aniqlash bo‘yicha shaffof tizimning mavjud emasligi jarayonga ikki barobar mas’uliyat bilan yondashish lozimligini ko‘rsatadi.
Nima qilish kerak?
Xo‘sh, vaziyatni o‘nglash mumkinmi? Masofaviy ta’limda ta’lim sifatini oshirish uchun nima qilish lozim?
— Imkonsiz narsaning o‘zi yo‘q. Faqat mas’uliyat his etilishi lozim, — deya so‘zida davom etdi boshqarma boshlig‘i. — Masofaviy ta’lim sifatini oshirishda fanlarni an’anaviy va masofaviy o‘qitish usullaridan kelib chiqib optimallashtirish va ularni o‘qitish uslubiga tegishli o‘zgartirishlar kiritish lozim. Platformaga yuklatiladigan materiallardan foydalanish sifatiga erishish uchun server quvvatini ko‘tarish choralarini ko‘rish kerak. OTMlarda elektron platformadan foydalanayotgan (yoki foydalanmayotgan) talabalar qamrovi bo‘yicha monitoring yuritish tizimini takomillashtirish shart. Yo‘qsa, kimlar mashg‘ulotlarda ishtirok etayotgani yoki yo‘qligi mavhumligicha qolaveradi. Natijada talabalarning barchasi ta’limga jalb etilmaydi. Bundan tashqari, mustaqil ish, laboratoriya topshiriqlari va kurs ish (loyiha)larining masofaviy o‘qitish bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalar ishlab chiqish vaqti keldi. Shundagina masofaviy ta’limda yuqori sifat ko‘rsatkichiga erisha olamiz.
Bugungi yangilik hech qancha vaqt o‘tmay eskiradi. Oraliqdagi davrda esa muammolar aniqlanadi, kerakli choralar ko‘riladi. Shu asosda kelajak uchun rejalar tuziladi. Demak, bugun ikkilanish bilan amaliyotga tatbiq etayotganlarimiz vaziyatdan chiqish yoki vaqtdan yutish uchun bo‘lmasligi kerak. Buning uchun esa ta’lim oluvchi ham, beruvchi ham zimmasidagi mas’uliyatni his etishi lozim. Aks holda, ertangi umrimiz bugun boy berilganlar imkoniyatlar tovonini to‘lashga sarflanadi.


Коронавирус полностью изменил жизнь в мире. Реалии, которые ожидаются в ближайшие 10 лет в отраслях, стали практическим ходом.
Принятие поспешных решений, принятие мер по ликвидации последствий, подготовка к новым проявлениям «вируса» — все это оставило человечество в спешке. Мы наблюдаем это, мы приходим к необходимым выводам. Однако эксперименты, применяемые в зависимости от ситуации, должны быть обоснованы. Иначе понятно, что мы проиграем не только сегодня, но и завтра. Особенно в системе образования.
В условиях пандемии все учебные заведения перешли на дистанционную форму в качестве временного решения. Наше высшее образование, которое годами не могло попасть в число сильных мировых миллениалов, вдруг столкнулось с очередным непростым испытанием. На самом деле дистанционное образование не является новой концепцией или процессом для сегодняшней мирской жизни. Но, откровенно говоря, Узбекистану еще предстояло исследовать это поле. Как говорится, мы сделали это, после введения режима карантина все вузы перешли на дистанционное обучение. Если ситуация не изменится, новый учебный год также будет проводиться дистанционно. Так насколько это себя оправдывает? Насколько гарантировано качество образования? Какие вопросы необходимо решить в дистанционном образовании в Узбекистане? С аналогичными вопросами корреспондент газеты «Махалладош» обратился к начальнику Главного управления Государственной инспекции по контролю качества образования Аслиддину ОДИЛОВУ .
Удовлетворительно ли качество дистанционного образования?- Дистанционное образование не может заменить традиционное образование, — сказал А.Одилов. — Но это вопрос времени. Мы должны работать над ее внедрением и решением существующих проблем. С этой целью инспекция рассмотрела состояние дистанционного обучения в 89 высших учебных заведениях и оценила его качество. В целях определения уровня организации и условий дистанционного обучения, мониторинга имеющихся недостатков в районах постоянного проживания студентов проводились анонимные онлайн-опросы. В нем приняли участие 77 513 студентов, обучающихся в вузах республики, проблем нет. В частности, недостаточно учитываются особенности дисциплин, не разрабатываются и не размещаются на платформе оптимизированные учебные планы, в системе отсутствуют методические указания по осуществлению обучения (методическое пособие, программа, методика). также низкий уровень активности преподавателей и студентов в использовании платформ дистанционного обучения. Это было связано с отсутствием у них соответствующих навыков, отсутствием системной работы по организации лабораторных занятий по дисциплинам. В некоторых районах (особенно в отдаленных районах) низкая скорость интернета и частые отключения электроэнергии, а также низкая мощность серверов в учреждениях затрудняют эффективное использование материалов, загруженных на платформы.Качество образования зависит от: преподавателя или студент Еще одним болезненным моментом является отсутствие двустороннего общения между преподавателями и студентами в процессе дистанционного обучения. Это было связано, с одной стороны, с тем, что большинство педагогов не обладало достаточными навыками использования платформы дистанционного обучения, а с другой стороны, равнодушием к обучению работе в системе. Например, в онлайн-опросе 59 процентов учеников сказали, что учитель не предоставил достаточно информации в классе. Шестьдесят процентов преподавателей талибов заявили, что не отвечали на свои вопросы своевременно. Естественно, это сказалось и на показателях мастерства.Учебная среда (преподавание и активное обучение студентов) В этом процессе большинство студентов (80-85%) используют мобильные телефоны или мобильный интернет.Я отметил использование платформы дистанционного обучения. Это, в свою очередь, свидетельствует о том, что это влияет на качество учебного процесса, т. е. препятствует адекватному усвоению учащимися основного содержания тем программ естественных наук. Это означает, что преподаватели должны уметь интересно преподавать, материалы, загружаемые на платформу, должны быть понятными, качество и содержание видеоуроков, вопросы (тесты) не должны выходить за рамки темы. Многие университеты не имеют системы колл-центров для предоставления качественных услуг дистанционного обучения. Имели место перебои в использовании образовательных площадок для студентов с ОВЗ по объективным причинам, а также тех, кто перевелся из вузов ближнего зарубежья, факт выдачи бесполезных заданий и отсутствие прозрачной системы определения знаний студентов в Процесс дистанционного обучения показывает, что к этому процессу нужно подходить с двойной ответственностью, что делать, можно ли исправить ситуацию? Что нужно сделать для повышения качества образования в дистанционном обучении? — Нет ничего невозможного. Нужно только чувствовать ответственность, — сказал глава ведомства. — Для повышения качества дистанционного образования необходимо оптимизировать науки, основанные на традиционных и дистанционных методах обучения, и внести соответствующие изменения в методику их преподавания. Должны быть приняты меры по увеличению пропускной способности серверов для достижения качества использования загружаемых на платформу материалов. Необходимо усовершенствовать систему мониторинга охвата студентов, использующих (или не использующих) электронную платформу в высшей школе. В противном случае остается неясным, кто участвует в тренировке или нет. В результате не все учащиеся участвуют в обучении. Кроме того, настало время разработать методические указания по дистанционному обучению самостоятельной работе, лабораторным работам и курсовым работам (проектам). Только тогда мы сможем добиться высокого качества дистанционного образования, сегодняшние инновации скоро устареют. В промежуточный период будут выявлены проблемы и приняты необходимые меры. На этой основе строятся планы на будущее. Итак, то, что мы применяем сегодня на практике с колебаниями, не должно заключаться в том, чтобы выйти из ситуации или выиграть время. Для этого и учащийся, и передающий должны чувствовать ответственность. В противном случае наша жизнь завтра будет потрачена на компенсацию тем, кто потерян сегодня.

Telegramda o‘qish

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
BAXTIYOR.UZ

;-) :| :x :twisted: :smile: :shock: :sad: :roll: :razz: :oops: :o :mrgreen: :lol: :idea: :grin: :evil: :cry: :cool: :arrow: :???: :?: :!: