G‘azal nima? G‘azal haqida ma’lumot

G‘azal nima? G‘azal haqida ma’lumot

G‘AZAL (arab. — ayolni sevish, unga oshiqona munosabatda bo‘lish) — 1) Sharq adabiyotida eng keng tarqalgan lirik janr.

G‘azal atamasi dastlab 6-7-asrlarda arab she’riyatida paydo bo‘lgan. So‘ng O‘rta Osiyo va Sharq xalqlari adabiyotlariga o‘tib, 13- 14 asrlarda to‘la shakllangan. Hajmi 3 baytdan 19 baytgacha qilib belgilangan. Lekin 21, hatto 27 baytli g‘azal namunasi ham uchraydi. Aa, ba, va, ga, da va h.k. tarzda qofiyalanadi, boshdan-oxir bir xil vaznda yoziladi.
Ilk bayti matla yoki mabda, oxirgisi maqta deb ataladi. Agar ikkinchi baytning misralari ham o‘zaro qofiyalansa, zebi matla yoki husni matla deyiladi. G‘azalning paydo bo‘lishi va rivojlanishi musiqa san’ati bilan chambarchas bog‘liq. Dastlab g‘azalga taxallus qo‘yilmagan, bu keyinchalik an’anaga aylangan. G‘azal dastlab ishqiy mavzuda yozilgan bo‘lsa-da, keyinchalik uning mavzu doirasi kengayib bordi hamda ijtimoiy-siyosiy, falsafiy-axloqiy, maviza (pand-nasihat) va hajviy g‘azallar yuzaga keldi.

G‘azallar tuzilishiga ko‘ra 4 mustaqil turga ajraladi: mustaqil baytlardan tuzilgan (parokanda) g‘azallar;
yakpora g‘azallar;
voqeaband g‘azallar.;
musalsal g‘azallar.
Ma’no jihatidan esa orifona, oshiqona va rindona g‘azallarga bolinadi.

XV asrdan g‘azal o‘zbek she’riyatida asosiy va yetakchi janrga aylandi.
Alisher Navoiy o‘zbek tilida 2600 dan ortiq g‘azallar yaratib, bu janrning g‘oyaviy-tematik doirasini kengaytirdi.
XX asrda g‘azalning zamonaviy shakllari rivoj topib, ular konsert dasturlari, kino musiqasida keng ijro etilmoqda.

Mavzuga doir:
Zahiriddin Muhammad Bobur g‘azallari to‘plami

Mashrab g‘azallari to‘plami

Ruboiy nima? Ruboiy haqida ma’lumot


ГАЗАЛЬ (араб. — любить женщину, быть без ума от нее) — 1) самый распространенный лирический жанр в восточной литературе.

Термин газель впервые появился в арабской поэзии в VI-VII веках. Затем оно перешло в литературу народов Средней Азии и Востока и полностью сформировалось в 13—14 вв. Размер устанавливается от 3 байт до 19 байт. Но есть примеры газелей с 21 и даже 27 стихами. Аа, ба, ва, га, да и т.д. рифмуется одинаково, пишется с одинаковым весом от начала до конца.
Первый стих называется матла или мабда, а последний стих называется макта. Если стихи второго стиха также рифмуются друг с другом, это называется зеби матла или хусни матла. Возникновение и развитие газели тесно связано с музыкальным искусством. Первоначально газели не давали прозвища, что впоследствии стало традицией. Хотя газель изначально была написана на романтическую тему, в дальнейшем ее охват расширился и появились социально-политические, философско-этические, нравственные (наставления) и юмористические газели.

По своей структуре газели делятся на 4 самостоятельных типа: газели, состоящие из самостоятельных строф (пароканда);
якпорские газели;
насыщенные газели.;
мусульманские газели.
По смыслу газели делятся на газели орифона, любви и риндона.

С 15 века газель стала основным и ведущим жанром в узбекской поэзии.
Алишер Навои создал более 2600 газелей на узбекском языке и расширил идейно-тематические рамки этого жанра.
В 20 веке развились современные формы газелей, они широко исполняются в концертных программах и музыке к фильмам.

Предмет:
Коллекция газелей Захириддина Мухаммада Бабура

Коллекция газелей Машраб

Что такое Рубаи? Информация о Рубаи

Telegramda o‘qish

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
BAXTIYOR.UZ
Комментарии: 5
  1. Mad1na_07

    Raxmat kottakon man uchun foydali boʻldi….

  2. Аноним

    :oops: :oops: :oops: :oops: :oops: :oops: :oops: :oops: :oops: :oops: ;-) ;-) :lol: :lol: :lol: :smile: :smile:

  3. Аноним

    :idea: :idea: :idea: :idea: :idea: :idea: :idea: :!: :!: :!: :!: :!: :!:

  4. Xaneul

    Rahmat kottakon

  5. Guli

    Nagap

;-) :| :x :twisted: :smile: :shock: :sad: :roll: :razz: :oops: :o :mrgreen: :lol: :idea: :grin: :evil: :cry: :cool: :arrow: :???: :?: :!: