Toshkent viloyati Zangiota tumani hududida islom olamidagi muqaddas ziyoratgohlardan biri — Zangi ota majmuasi qad rostlab turibdi.
Zangi otaning haqiqiy ismlari Oyxo‘ja ibn Toshxo‘ja bo‘lgan.
U kishining asli tug‘ilgan va yashagan maskani Shosh (Toshkent) viloyati bo‘lib, Toshkent bilan Qovunchi oralig‘idagi Zangi ota nomli qishloq hisoblanadi.
Ba’zi manbalarda Zangi ota Toshkent shahrining Samarqand darboza ko‘chasidagi Zangi ota mahallasida tug‘ilib o‘sgan, degan taxminlar ham bor.
Zangi ota Ahmad Yassaviyning to‘rtinchi shogirdi Hakim otadan bir necha yil yassaviya tariqatining sir-asrorlari, odobini o‘rganadi va ilmi zohiriy va ilmi botiniy yo‘riqlaridan voqif bo‘ladi. Hazrat butun umr odamlarning molini boqish bilan shug‘ullangan, cho‘ponlik qilib, halol rizq topib, hayot kechirgan.
Zangi ota hazratlari tariqat shayxlaridan bo‘lib, xalqni doimo dinu diyonatga, halollik, poklikka da’vat qilganlar.
Ma’lumotlarga ko‘ra, ushbu ulug‘ zot milodiy 1258 yil Toshkent yaqinidagi hozirgi Zangi ota qishlog‘ida vafot etgan.
Zangi ota maqbarasining bunyod etilishi bilan bog‘liq ibratli rivoyatlar ham, tarixiy voqealar ham birdek chuqur ramziy ma’noga ega.
Rivoyat qilishlaricha, Amir Temur Yassi qo‘rg‘onida Ahmad Yassaviy hazratlariga maqbara qurish harakatini boshlaganida nima uchundir ish hadeganda yurishavermagan. Bu holning sababini bilolmay, hayron bo‘lib yurganida bir kechasi tushiga nuroniy bir zot kirib, Yassaviyga maqbara qurishdan oldin Zangi otaning qabrini obod qilishi kerakligini aytadi. Shunda Amir Temur XIV asrning 80-yillarida Zangi ota ruhini shod etish uchun maqbara va masjid tiklashga kirishadi. Bu muhtasham yodgorlik majmuaning qurilishini 1420 yili Mirzo Ulug‘bek tugallagan. Hozirgi peshtoq aynan Mirzo Ulug‘bek tomonidan bunyod etilgan.
O‘zbekiston Vazirlar Mahkamasining 2013 yildagi tegishli qarori asosida Toshkent viloyatidagi Zangi ota majmuasi va unga tutash hududlarda keng ko‘lamli qurilish va obodonlashtirish ishlari olib borildi. Majmua hududida 1 000 o‘rinli yangi masjid, O‘zbekiston musulmonlari idorasi viloyat vakilligining binosi qurildi.
Yangi loyihaga binoan, majmuaga kirish darvozasi qayta qurildi, chegara devorlari boshqatdan tiklandi. Qadimgi madrasa binosi to‘la ta’mirdan chiqarildi. Yangi masjid oldida balandligi 31 metr bo‘lgan minora qurildi. Zangi ota va Anbar bibi maqbaralari ham butkul qayta ta’mirlandi. Majmuadagi 5 ta gumbaz qayta tiklandi. Majmua hududi kengaytirilib, ko‘kalamzorlashtirildi. Bugun ushbu tarixiy maskan mamlakatimiz va xorijiy ziyoratchilarning sevimli maskaniga aylangan.