O‘qituvchi nutqiga nazar

O‘qituvchi nutqiga nazar

Ma’lumki, o‘qituvchilik o‘ta mas’uliyatli va sharafli kasb hisoblanadi. Ta’lim muassasalarida o‘qituvchining samaradorligi avvalo uning bilimdonligi, tayyorgarligi, o‘z faniga qiziqishi, izlanuvchanligi, yuksak pedagogic mahorati va albatta nutqiy qobiliyatiga bog‘liqdir. Barkamol hamda har taraflama yetuk insonni tarbiya qilish uchun o‘qituvchi nafaqat puxta bilimli balki o‘z fikrini chiroyli, ravon, nutq madaniyati qonuniyatlarini chuqur egallagan holda ifoda qila olishi zarur. Muhtaram prezidentimiz I.A.Karimov “O‘z fikrini mutlaqo mustaqil, ona tilida ravon, go‘zal va lo‘nda ifoda eta olmaydigan mutaxassisni, avvalombor, rahbar kursida o‘tirganlarni bugun tushunish ham, oqlash ham qiyin.” – deb bejizga aytmagan edilar.

Nutq madaniyati barcha fan o‘qituvchilari uchun birdek ahamiyatlidir. O‘qituvchining nutqiy madaniyati darslarni tashkil etish, yangi mavzuni tushuntirish va mustahkamlash, so‘rash va javob berish, mavzu bo‘yicha muammoli vaziyatlarni yaratish va munozaralar yordamida hal etish kabi ta’lim jarayonining barcha jabhalarida namoyon bo‘ladi. O‘qituvchi bevosita nutqi yordamida muayyan mavzuni tushuntiradi, fikrini mantiqiy izchillik asosida bayon etadi, ya’ni dalillarni asoslaydi, taqqoslaydi, ular o‘rtasidagi aloqani ma’lum qiladi, umumlashtiradi va xulosalaydi. Shuning uchun o‘qituvchi nutqiy jihatdan quyidagi talablarni o‘z oldiga qo‘yishi maqsadga muvofiqdir:

O‘quvchilar diqqatini to‘play olish;

Nutqning ta’sirchan va ifodaliligiga ahamiyat qaratish;

Fikrni ixcham, soda, ta’sirli qilib ifodalash;

Mavzuga mos dalil va isbotlarni aniq, lo‘nda qilib keltirish;

Aytilgan fikrni o‘rinsiz takrorlamaslik;

Fikrni bayon etish jarayonida hayajonlanmaslik, o‘zini og‘ir tutish;

O‘quvchilar nutqini shakllantirish;

O‘qituvchilik faoliyatida nutq juda muhim vazifalarni bajaradi. O‘qituvchilarning so‘zlari ta’sirida bolalarda muayyan ruhiy jarayon va holatlar vujudga keladi, insoniy xislatlar shakllanadi. Xalqimiz orasida “Mo‘tabar zot” nomini olgan ustozlar juda ko‘plab topiladi. Ular pedagogic mahorati, fidoiyligi, muallimlik burchini yuksak darajada bajara olgani, halollik, go‘zallik, haqiqat, odob-axloq nurini singdira olganliklari va xushmuomala bo‘lganliklari uchun ham bu maqomga erishganlar. Albatta, o‘qituvchi nutq madaniyati haqida gap yuritilganda muallimning faqatgina gapirishi emas, shuningdek, yozma fikr bayon qilishi, tinglab tushunishi va o‘qishi ham e’tiborga olinadi. Uy vazifasini tekshirish, sinf doskasiga yozish chog‘ida yozma nutq o‘qituvchidan katta mas’uliyat talab etadi. Matnni ovoz chiqarib o‘qish ham mahorat evaziga amalgam oshiriladi. O‘qituvchi nafaqat dars jarayonida, balki darsdan tashqari o‘tkaziladigan tarbiyaviy mashg‘ulotlarda, tadbirlarda, ota-onalar yig‘ilishlarida, aholi va mehnat jamoalari huzurida nutqining go‘zalligi bilan ajralib turishi kerak. Chunki, o‘qituvchining nutqi, o‘quvchilar uchun namuna vazifasini o‘taydi desak mubolag‘a bo‘lmaydi.

Afsuski, o‘z ustida ishlamaydigan, o‘qituvchilik sohasiga o‘zi xohlamay kirib qolgan kimsalar ham yo‘q emas. Ular har bir bolaning xarakter xususiyatlaridan kelib chiqib muomala qilish kerakligini bilmaydilar. Darsga kechikib kirgan, darsga qiziqmay gaplashib o‘tiradigan, vazifani bajara olmagan o‘quvchilarning qalbiga joiz so‘zlar orqali yo‘l toppish o‘rniga qo‘pollik qilib urishadilar, hatto, kurakda turmaydigan so‘zlar bilan haqorat qilib shaxsiyatlariga tegadilar. Bu kabi o‘qituvchilar o‘quvchilarni nafaqat fandan bezdiradilar, ilmsiz qoldiradilar, qolaversa asabiy va qo‘pol bo‘lib yetishlariga sababchi bo‘ladilar. Xalqimiz ustozni juda ham e’zozlaydi, otaga qiyoslab ko‘klarga ko‘taradi. Shunday ekan, ushbu nomga loyiq bo‘lish, ushbu ardoqning mas’uliyatini his etish ustozman, tarbiyachiman, ta’lim beruvchiman degan har bir shaxsning o‘z qo‘lidadir.

Qayd etish kerakki, Jaholatga qarshi ma’rifat bilan kurashish mamlakatimizning asosiy ustuvor yo‘nalishlaridan biridir. Bugungi kunda, xalqaro hayotda ikki qarama-qarshi ijtimoiy guruh o‘rtasida mafkuraviy kurash nihoyatda keskinlashgan bir davrda yashayotgan ekanmiz, yosh avlod tarbiyachisi uchun mafkuraviy kurashning asosiy quroli bo‘lgan til va nutqning har qachongidan ham o‘tkir va keskin bo‘lishini taqozo etadi.


Как известно, учительство – очень ответственная и почетная профессия. Эффективность педагога в общеобразовательных учреждениях зависит, прежде всего, от его знаний, подготовки, интереса к своему предмету, любознательности, высокого педагогического мастерства и, конечно же, ораторского мастерства. Для того чтобы воспитать всесторонне развитую и всесторонне развитую личность, педагог должен быть не только хорошо образован, но и уметь красиво, бегло, с глубоко укоренившейся культурой речи излагать свое мнение.
«Сегодня сложно понять и оправдать полностью самостоятельного, свободно владеющего, красиво и лаконично говорящего на родном языке специалиста, особенно того, кто находится на руководящей должности», — сказал Президент Ислам Каримов. Зря сказали.

Культура речи одинаково важна для всех учителей естественных наук. Культура речи педагога проявляется во всех аспектах учебного процесса, таких как организация занятий, объяснение и закрепление новой темы, постановка вопросов и ответы на них, создание проблемных ситуаций по теме и их решение путем обсуждения. С помощью прямой речи преподаватель разъясняет определенную тему, выражает свое мнение в логической последовательности, то есть обосновывает, сопоставляет факты, сообщает, обобщает и обобщает связь между ними. Поэтому педагогу целесообразно предъявлять к речи следующие требования:

Привлечь внимание учащихся;
Акцент на эффектной и выразительной речи;
Выражайте идеи лаконично, просто и эффективно;
Четкое и краткое изложение соответствующих доказательств;
Не повторять суть;
Отсутствие азарта в процессе высказывания мнения;
Формирование студенческой речи;

Речь играет очень важную роль в обучении. Под влиянием слов педагогов у детей развиваются определенные психические процессы и ситуации, развиваются человеческие качества. Среди нашего народа много учителей, которых называют «Мутабар Зот». Этот статус они также заслужили благодаря своим педагогическим способностям, целеустремленности, умению выполнять обязанности учителя на высоком уровне, честности, красоте, правдивости, нравственности и доброте. Конечно, когда речь идет о культуре речи учителя, учитывается не только говорение учителя, но и его письменное выражение, аудирование, чтение. Проверка домашнего задания и запись на доске требуют от учителя большой ответственности. Чтение вслух — тоже навык. Педагог должен отличаться не только на уроках, но и во внеурочной деятельности, мероприятиях, родительских собраниях, перед населением и трудовым коллективом. Потому что не будет преувеличением сказать, что речь учителя является образцом для подражания для учеников.

К сожалению, есть и те, кто не работает над собой и невольно выходит на поле преподавания. Они не знают, что к каждому ребенку нужно относиться с учетом его черт характера. Учеников, опоздавших на занятия, незаинтересованных в занятиях и не способных выполнить домашнее задание, вместо того, чтобы найти путь к сердцу резкими словами, грубо избивают, а то и оскорбляют оскорбительными словами. Такие учителя не только раздражают учеников, оставляют их в неведении, но и заставляют их нервничать и грубить. Наш народ очень уважает учителя и сравнивает его с отцом. Поэтому быть достойным этого звания, чувствовать ответственность этой чести — в руках каждого человека, претендующего на звание учителя, воспитателя, воспитателя.

Следует отметить, что борьба с невежеством является одним из главных приоритетов нашей страны. Сегодня, в период, когда идеологическая борьба двух противоборствующих социальных групп в международной жизни чрезвычайно напряженна, язык и речь, являющиеся основными инструментами идеологической борьбы для воспитателя подрастающего поколения, должны быть острее и острее, чем когда-либо. .

Telegramda o‘qish

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
BAXTIYOR.UZ

;-) :| :x :twisted: :smile: :shock: :sad: :roll: :razz: :oops: :o :mrgreen: :lol: :idea: :grin: :evil: :cry: :cool: :arrow: :???: :?: :!: