Tomas Eliot (1888–1965)

Tomas Eliot

Tomas Eliot hayoti, faoliyati, asarlari, mukofotlari haqida ma’lumotlar

Tomas Eliot hayoti va faoliyati

Shoir, dramaturg va adabiy tanqidchi – Tomas Sternz Eliot (1888–1965) sheʼriyatda modernizm oqimining yirik vakillaridan biridir.
U 1888 yil 26 sentyabrda Sent-Luis (AQSH) shahrida badavlat va martabali protestantlar oilasida dunyoga keldi. Uning bobosi cherkov qurgan va universitet kollejiga asos solgan, oʻz davrining maʼrifatparvar ruhoniylaridan edi. Otasi ishlab chiqarish kompaniyasining prezidenti, onasi adabiy faoliyat bilan shugʻullangan. Eliotlar xonadonidagi anʼanalar: eʼtiqodlilik, talabchanlik, odob-axloq meʼyorlariga, oʻz xatti-harakatlariga masʼullik tuygʻularining shakllanishi boʻlajak adibga katta taʼsir oʻtkazgan. Yangi Angliyaning puritanlarga xos qatʼiy tamoyillari va oʻz burchiga sadoqat, eʼtiqodga sodiqlik yillar davomida yosh Eliotning hayotiy yoʻlini belgilab berdi. Ayni vaqtda u muhtaram ota-bobolari yoʻlidan boshqa soʻqmoqlarga ham oʻtib ketganini, ammo oʻz yoʻlini topa olganligini taʼkidlash joiz.
1910 yilda Garvard universitetini toʻrt yillik tahsilini uch yilda tamomlab, u ikkinchi vatani boʻlib qolgan Yevropaga yoʻl oldi. Bu davrda u falsafa, din va maʼlum tarixiy davrlar (Italyan tiklanish davri, Yelizaveta davridagi Angliya va XVII asr)ga boʻlgan qiziqishlari ortgan edi. Eliotning ilk toʻplamlariga burjua jamiyatining soxtaliklari, shaharning shovqin-suronli hayotida inson shaxsining yemirilishi haqidagi fojeaviy sheʼrlar xos boʻldi. Chinakam puritanlar avlodi sifatida u muntazam ibodat, intizom va tinimsiz mehnat bilan oldidagi mashaqqatli toʻsiqlarni yengib oʻtdi.

Tomas Eliot ijodi haqida

Boʻlgʻuvchi avangard shoir oʻz zamoni adabiyot maydoniga isyon bilan kirib keldi. Uning ijodidagi asosiy mavzu – ruh inqirozi boʻldi. Eliot oʻsha davrda moddiy qadriyatlarga ruju qoʻygan insoniyatning Xudo tomonidan berilgan ilohiy neʼmatlarni mensimasligini tanqid qilish, dahriylikni qoralash gʻoyalariga suyandi.

Tomas Eliot asarlari haqida

Uning ilk sheʼrlari 1916 yilda Amerikaning “Littl revyu” jurnalida chop etildi. Birinchi jahon urushi davrida adabiyotda muntazam ravishda yangi sheʼriy yoʻllarni ochishga intildi. Bu yillarda yaratilgan koʻplab asarlari uning ruhiy va ijodiy yoʻlini qatʼiy belgilab olganligidan dalolat berardi. Masalan, “Xoval odamlar” (1925) sheʼrlar turkumi Eliotga “umidsiz shoir” degan laqab keltirdi. “Alfred Prufrokning sevgi qoʻshigʻi” (1917) toʻplamiga esa ijodining ilk bosqichida yaratilgan, zamondoshlari tomonidan anglo-amerika modernizmining manifesti sifatida eʼtirof etilgan sheʼrlari kiritilgandi. 1919 yilda uning “Sheʼrlar” kitobi chop etildi. 1922 yilda Eliotning Injil va Danteona ruhdagi satrlari jamlangan, urushdan keyingi yillarning “Yoʻqotilgan avlod”i qarashlarini mujassam etgan “Hosilsiz yer” poemasini eʼlon etdi. Bu yillarga kelib Eliot adabiyotshunos, tanqidchi sifatida ham shuhrat qozondi. 1920 yilda uning estetik qarashlari jamlangan “Muqaddas oʻrmon” toʻplami nashr qilindi. Unda Eliot unutilayozgan Jon Donne, shuningdek, “metafizik shoirlar” Endryu Marvell va Jon Vebster kabi ingliz adabiyotining namoyandalarini yuqori baholab, zamondoshlarining yodiga solishga intildi.
1927 yilda T. Eliot Buyuk Britaniya fuqaroligiga qabul qilindi. Taraqqiyotining burjua-kapitalistik yoʻlini rad etgan holda, Eliot ruhiy jihatdan nasroniylikning axloqiy meʼyorlariga amal qilishni (“Kul bosgan muhit”, 1930), ibtidoiy diniy eʼtiqodga qaytishni targʻib etdi, ijodini konservatizm tomon yoʻnaltirdi. Shuningdek, u tarjimon sifatida 1930 yilda fransuz shoiri Sen-Jon Persning “Anabasis” poemasini ingliz tiliga oʻgirdi.
Ijodining soʻnggi bosqichlarida (“Toʻrt kvartet”, 1943) baqo va fano, avlodlarning ruhiy rishtalari mavzulariga muntazam murojaat etib turdi.
Eliot oliy tafakkur shoir edi, uning asarlari zamondosh ijodkorlarning ijodidan tubdan farqlanadi. Shoir oʻz ijodida murakkablikni maqsad qilib olmadi, balki bu murakkablik uning anglangan va hal etilgan muammolarining serqirraligi bilan belgilanadi.

Tomas Eliot mukofotlari

1948 yilda “Zamonaviy poeziyaga qoʻshgan katta novatorlik hissasi uchun” Eliotga Nobel mukofoti berildi. 1948 yilda Britaniyaning Xizmatlari uchun ordeni, 1954 yilda fransuzlarning Faxriy legion ordeni va olmonlarning Ganzey ittifoqi taʼsis etgan Gyote mukofoti bilan taqdirlandi.
Tomas Eliot 1965 yil 4 yanvarda Londonda vafot etdi va Vestminster abbatligiga qarashli Ist-Koker hududida – Somerset qishlogʻida dafn etildi. Xuddi shu yerdan bobosi Endryu Eliot XVII asr oʻrtalarida Amerikaga yoʻl olgan edi…

Manba: Saviya.uz


Информация о жизни, творчестве, творчестве, наградах Томаса Элиота

Жизнь и творчество Томаса Элиота

Поэт, драматург и литературный критик Томас Стернц Элиот (1888–1965) был одним из величайших представителей модернизма в поэзии.
Он родился 26 сентября 1888 года в Сент-Луисе, США, в состоятельной и обеспеченной протестантской семье. Его дед был одним из самых просвещенных священников своего времени, построившим церковь и университетский колледж. Его отец был президентом производственной компании, а мать была литературным деятелем. Традиции в семье элиты: формирование убеждений, требований, нравов, чувства ответственности за свои поступки оказали большое влияние на будущего писателя. Строгие пуританские принципы Новой Англии, преданность долгу и преданность вере на протяжении многих лет определяли жизнь молодого Элиота. В то же время следует отметить, что он пошел по стопам своих предков, но нашел свой путь.
После окончания Гарвардского университета в 1910 году с четырехлетней степенью за три года он отправился в Европу, свой второй дом. В это время у него появился интерес к философии, религии и определенным историческим периодам (итальянское Возрождение, Англия времен Елизаветы и семнадцатый век). Для первых сборников Элиота характерны фальши буржуазного общества и трагические стихи о гибели человеческой личности в бурлящей городской жизни. Как истинное пуританское поколение, он преодолевал невзгоды регулярной молитвой, дисциплиной и упорным трудом.

О творчестве Томаса Элиота

Раскольнический поэт-авангардист вошел в область литературы своего времени с бунтом. Главной темой его творчества был кризис духа. Элиот опирался на идею критики атеизма, осуждая пренебрежение к божественным благословениям, дарованным человечеству материализмом того времени.

О творчестве Томаса Элиота

Его первые стихи были опубликованы в 1916 году в американском журнале Little Review. Во время Первой мировой войны он регулярно стремился открывать новые линии поэзии в литературе. Многие его произведения в разные годы определили его духовный и творческий путь. Например, серия стихов «Люди Ховала» (1925) дала Элиоту прозвище «Отчаянный поэт». «Песнь о любви» Альфреда Пруфрока (1917) представляла собой сборник стихов, написанных на ранних этапах его творчества, которые современники признали манифестом англо-американского модернизма. В 1919 году вышла его книга «Стихи». В 1922 году Элиот опубликовал «Бесплодную землю» , сборник библейских и вдохновленных Дантеоной строк, отражающих взгляды «Потерянного поколения» послевоенных лет. С годами Элиот также приобрел репутацию литературного критика. В 1920 году вышел сборник его эстетических взглядов «Священный лес».В ней Элиот стремился напомнить современникам о забытом Джоне Донне, а также о представителях английской литературы, таких как «поэты-метафизики» Эндрю Марвелл и Джон Уэбстер.
В 1927 г. Т. Элиот получил британское гражданство. Отвергая буржуазно-капиталистический путь развития, Элиот выступал за духовное следование нравственным нормам христианства («Серая среда», 1930), возврат к примитивным религиозным воззрениям, консерватизм. Он также перевел на английский язык стихотворение « Анабасис » 1930 года французского поэта Сен-Жона Персюса .
На последних этапах своей карьеры («Четыре квартета», 1943) Бако и Фано регулярно обращались к вопросам духовной связи поколений.
Элиот был возвышенным поэтом, чьи произведения радикально отличались от произведений современных ему художников. Поэт стремился не к сложности в своем творчестве, а к сложности понимаемых и решаемых им проблем.

Награды Томаса Элиота

В 1948 году Элиот был удостоен Нобелевской премии за «выдающийся вклад в современную поэзию». В 1948 году он был награжден орденом Британской службы, в 1954 году — орденом французского Почетного легиона и премией Гёте, учрежденной Германским союзом Ганцея.
Томас Элиот умер в Лондоне 4 января 1965 года и был похоронен в Сомерсете, Ист-Кокер, Вестминстерское аббатство. Именно отсюда его дед, Эндрю Элиот, отправился в Америку в середине 17 века.

Источник: Saviya.uz

Telegramda o‘qish

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
BAXTIYOR.UZ

;-) :| :x :twisted: :smile: :shock: :sad: :roll: :razz: :oops: :o :mrgreen: :lol: :idea: :grin: :evil: :cry: :cool: :arrow: :???: :?: :!: