Mo‘g‘ul imperatori Chingizxonning o‘limiga yana bir sabab aniqlandi

Mo‘g‘ul imperatori Chingizxonning o‘limiga yana bir sabab aniqlandi

Adelaida universiteti olimlari Chingizxon o‘limi sirini topganliklarini ma’lum qilishdi. Ular saqlanib qolgan bir necha tarixiy hujjatlar asosida qudratli qo‘mondonga tashxis qo‘yishdi, deya xabar berdi Xabar.uz nashri «International Journal of Infectious Diseases» ma’lumotlariga tayanib.

Chingizxon Mo‘g‘ullar imperiyasiga asos solib, uning birinchi hukmdoriga aylangan. 1227-yilda vafot etgan paytida u egallagan hudud Rim imperiyasidan 2,5 baravar kattaroq edi.
Chingizxonning yurishlari bilan bog‘liq tafsilotlar yetarlicha bayon etilgan. Biroq uning o‘limi sirligicha qolmoqda. Qo‘shini Xitoyning G‘arbiy Sya imperiyasiga qarshi yurish paytida kutilmaganda vafot etgani ma’lum xolos.
Ehtimol, Chingizxonning yaqinlariga hukmdorning o‘limi haqida gapirish taqiqlangandir. Natijada bu ko‘plab afsonalar to‘qilishiga sabab bo‘lgan. Rivoyatlardan biriga ko‘ra, yengilmas qo‘mondonni kanizaklaridan biri Tangut eli malikasi pichoqlab o‘ldirgan, boshqa manbalarga ko‘ra u zaharlangan o‘q tufayli olamdan o‘tgan.
Yangi tadqiqot mualliflari ushbu afsonalarning hech biri ishonchli dalillar bilan tasdiqlanmaganligini ta’kidlamoqdalar. Ular Chingizxonning o‘limi yuqumli kasallik bilan bog‘liq degan xulosaga kelishdi.
«Hozirgi COVID-19 pandemiyasi bizni qadimgi pandemiyalar haqida o‘ylashga undadi», — deydi tadqiqot muallifi Franchesko Galassi.
Tadqiqotchilar Xitoyning Min sulolasi davrida yozilgan tarixiy hujjat — «Yuan tarixi»ga e’tiborini qaratdilar. Unda aytilishicha, 1227-yil 18-25-avgust kunlari Chingizxonning G‘arbiy Syaga qarshi so‘nggi yurishi paytida u o‘zini yomon his qilgan. Xon isitmalab, sakkiz kundan keyin vafot etgan.
Avvalgi tadqiqotlar bu ich terlama ekanligini taxmin qilgan. Ammo Galassi va hamkasblarining ta’kidlashicha, kasallikning qorin og‘rig‘i va qayt qilish kabi boshqa o‘ziga xos alomatlari haqida hech nima deyilmagan.
Olimlar Chingizxon kasalligining klinik belgilarini aniqladilar, shuningdek, o‘sha paytda Mo‘g‘ullar imperiyasida keng tarqalgan kasalliklarga oid ma’lumotlarni tahlil qildilar. Tadqiqotlar shuni ko‘rsatdiki, qo‘mondonning asosiy «qotili» qora o‘lat hisoblanadi.
Mualliflarning ta’kidlashicha, aniq javobni murda qoldiqlarini tahlil qilgandan keyingina olish mumkin, ammo buning iloji yo‘q — chunki Chingizxon dafn etilgan joy hali-hanuz noma’lumligicha qolmoqda. Shunga qaramay, ular ishlab chiqqan «klinik ssenariy boshqa o‘ylab topilgan gipotezalardan ko‘ra haqiqatga yaqin va tarixiy ko‘rib chiqishga munosib».
«Chingizxonning o‘limi kasalliklarning tarixiy jarayonlarga qanday ta’sir ko‘rsatganiga misol bo‘la oladi», — dedi tadqiqot hammuallifi Yelena Varotto.


Ученые из Университета Аделаиды говорят, что раскрыли тайну смерти Чингисхана. Диагноз могущественному полководцу поставили на основании нескольких сохранившихся исторических документов, сообщает Xabar.uz со ссылкой на International Journal of Infectious Diseases.

Чингисхан основал Монгольскую империю и стал ее первым правителем. К моменту его смерти в 1227 году территория, которую он занимал, в 2,5 раза превышала площадь Римской империи.
Подробности походов Чингисхана хорошо задокументированы. Однако его смерть остается загадкой. Известно, что его армия неожиданно погибла во время похода Китая против империи Западная Ся.
Вероятно, родственникам Чингисхана не разрешили сообщить о смерти правителя. В результате было создано множество мифов. По одной легенде, непобедимый полководец был зарезан одной из своих наложниц, царицей тангутского народа, а по другим данным, он погиб от отравленной пули.
Авторы нового исследования отмечают, что ни один из этих мифов не подкреплен убедительными доказательствами. Они пришли к выводу, что смерть Чингисхана была вызвана инфекционным заболеванием.
«Нынешняя пандемия COVID-19 заставляет нас задуматься о древних пандемиях», — сказал автор исследования Франческо Галасси.
Исследователи сосредоточились на династии Юань, историческом документе, написанном во времена династии Мин в Китае. Говорят, что он почувствовал себя плохо во время последнего похода Чингисхана на Западную Сию 18-25 августа 1227 года. Хан заболел лихорадкой и умер через восемь дней.
Предыдущие исследования предполагали, что это диарея. Однако Галасси и его коллеги говорят, что о других специфических симптомах заболевания, таких как боль в животе и рвота, не сообщалось.
Ученые выявили клинические признаки болезни Чингисхана, а также проанализировали данные о болезнях, распространенных в Монгольской империи того времени. Исследования показали, что главным «убийцей» полководца является чума.
Авторы утверждают, что точный ответ можно будет получить только после анализа останков, но это невозможно — ведь до сих пор неизвестно место захоронения Чингисхана. Однако разработанный ими «клинический сценарий» был «более реалистичным и исторически значимым, чем любая другая гипотеза».
«Смерть Чингисхана — это пример того, как болезни повлияли на исторические процессы», — сказала соавтор исследования Елена Варотто.

Telegramda o‘qish

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
BAXTIYOR.UZ

;-) :| :x :twisted: :smile: :shock: :sad: :roll: :razz: :oops: :o :mrgreen: :lol: :idea: :grin: :evil: :cry: :cool: :arrow: :???: :?: :!: