“Koʻzgudagi moʻjiza”ni koʻrganmisiz?

“Koʻzgudagi moʻjiza”ni koʻrganmisiz?

Buxorodagi Sitorai Moxi Xossa majmuasi haqida soatlab soʻz yuritish mumkin. Buxoro amirlarining yozgi qarorgohi vazifasini oʻtagan bu maskanda xalqimiz aql-zakovati mahsuli boʻlgan osori atiqlarni har qadamda uchratasiz. Biz ulardan biri – “Koʻzgudagi moʻjiza” deya taʼriflangan Xonai Safed — Oq uy haqida qisqacha soʻz yuritmoqchimiz.
— Oq uy saroy xonalari ichida oʻzining betakror bezaklari bilan alohida ajralib turadi, — deydi Citorai Moxi Xossa xalq amaliy bezak sanʼati muzeyi ilmiy xodimi, sanʼatshunos Nargiza Jumayeva. — U 1912 — 1914-yillarda mashhur hunarmand Usta Shirin Murodov va uning 25 nafar shogirdi tomonidan qurib, pardozlangan.
Aytishlaricha, usta xonani qanday bezash ustida uzoq oʻylaydi.Kunlar, haftalar oʻtadi. Bir emas, ikki oy ortda qoladi. Yoz oqshomlarining birida ustaning koʻz oʻngida yulduzlarga toʻla osmon, toʻlin oy namoyon boʻladi. Bu manzaradan benihoya taʼsirlangan Usta Shirin yoʻqotgan buyumini topgan kishidek suyunib ketadi. Tasavvurida oʻzi pardoz bermoq niyatidagi zalning qiyofasi paydo boʻladi va ertasigayoq ishga kirishadi.
Koʻz oʻngida oynaday ravshan tortgan manzarani yaratish uchun u ikki yil vaqt sarflaydi.Bezash ishlarida zaminkor pardoz, choka pardoz, tabaqa pardoz kabi jami besh uslubdan foydalanadi. Shu jarayonda oʻzi ham yangi bir uslub yaratadi. Bu oynapardoz uslubidir. Unga qadar milliy ganchkorlik sanʼatida hech kim koʻzgu ustiga oʻymakorlik yoʻli bilan pardoz berish mumkinligi haqida oʻylab koʻrmagan.
— Xona devorlarida bezaklar oyna ustida ganchdan oʻyib bezalgan, — deya davom etadi N. Jumayeva. — Xonaning qorday oqligi, bezak ishlarida oynaning koʻp qoʻllanilgani unga oʻzgacha koʻrk va joziba baxsh etgan. Devordagi tokchalarni ustaning shogirdlari bezashgan. Bezaklar bir-biriga sira oʻxshamaydi. Chunki bir shogird ishini ikkinchisi takrorlamagan. Eng murakkab bezaklarni esa Usta Shirinning oʻzi bajargan. Gullar va naqshlar xona devorlarida oyna ustiga shunday joylashtirilganki, koʻzgular ming-minglab boʻlaklarga ajralib ketgan. Saroy shoiri Anbariyning bu goʻzallik oldida lol qolib, fors tilida arab yozuvida bitgan baytidagi “Loyi oldida Chin naqshi uzr soʻrasin” misrasini oʻqib ham koʻp narsani anglash mumkin.
Ganch oʻymakorligining nodir namunasi sanalgan bu goʻshaga oʻsha vaqtda qandillar Polshadan, chinni guldonlar Yaponiya va Xitoydan keltirilgan. ”Qizil oyoq” gilami esa xona koʻrkiga koʻrk qoʻshgan. Ertaklardagi qasrlarni yodga soluvchi bu maskan mana, bir asrdan ziyod vaqt oʻtibdiki, tomoshabinlar, xususan, xorijiy sayyohlarni oʻziga maftun etib kelmoqda.
“Koʻzgudagi moʻjiza”ni yaratgan xalqimizning ardoqli farzandi Usta Shirin Murodov bu kabi yana koʻplab oʻlmas ishlar ijodkori sifatida tarixda qolgan. Bu haqda mavridi kelganida bafurja soʻz yuritamiz, albatta.
Istam IBROHIMOV

Manba: XS.uz


О комплексе Ситораи Мохи Хосса в Бухаре можно говорить часами. В этом месте, служившем летней резиденцией бухарского эмира, вы на каждом шагу будете встречать шедевры нашего народа. Мы хотим кратко рассказать об одном из них, Белом доме, описанном как «Чудо в зеркале».
«Белый дом выделяется среди дворцовых помещений своим уникальным убранством, — говорит искусствовед Наргиза Джумаева, научный сотрудник Музея народно-прикладного искусства Читораи Моси Хосса. — Он был построен и украшен в 1912-1914 годах известным мастером Уста Ширином Муродовым и 25 его учениками.
Говорят, мастер долго думает, как украсить комнату, проходят дни и недели. Не на один, а на два месяца позади. Однажды летним вечером перед мастером предстало небо, усыпанное звездами, и полная луна. Впечатленный этой сценой, Мастер Ширин радуется, как будто нашел потерянную вещь. Мысленным взором он видит зал, который собирается украсить, и на следующий день приступает к работе.
На создание зеркального ландшафта уходит два года. В процессе он создает новый стиль. Это стиль игры. До этого никто в национальном гончарном искусстве не задумывался о возможности декорирования зеркала резьбой.
— Стены комнаты украшены штукатуркой по стеклу, — продолжает Н. Джумаева. — Белоснежная белизна комнаты, использование стекла в отделке придавали ей особый шарм и шарм. Полки на стене украшали ученики мастера. Украшения очень разные. Потому что один ученик не повторил работу другого. Самые замысловатые украшения были сделаны самим мастером Ширином. Цветы и украшения размещают на стенах комнаты на подоконнике таким образом, что зеркала разбиты на тысячи кусочков. Можно поразиться красоте дворцового поэта Анбари и прочитать стих «Пусть китайский узор извиняется перед Лойи» в стихе, написанном на персидском языке на арабском языке.
Редкий образец резьбы по ганчу, люстры привезены из Польши, а фарфоровые вазы из Японии и Китая. Ковер «красная ножка» добавлял красоты комнате. Напоминающее сказочные замки, это место вот уже не одно столетие привлекает зрителей, особенно иностранных туристов.
Мастер Ширин Муродов, заслуженный сын нашего народа, создавший «Чудо в зеркале», вошел в историю как создатель многих других бессмертных произведений. Когда придет время, мы, конечно, поговорим об этом.
Истам ИБРОГИМОВ

Источник: XS.uz.

Telegramda o‘qish

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
BAXTIYOR.UZ

;-) :| :x :twisted: :smile: :shock: :sad: :roll: :razz: :oops: :o :mrgreen: :lol: :idea: :grin: :evil: :cry: :cool: :arrow: :???: :?: :!: