Fanlarni o‘qitishda innovatsion metodikalar

Interfaol metodlar

Mamlakatimiz innovatsion taraqqiyot yo‘lida shiddat bilan rivojlanib borayotgan bir davrda kelajagimiz davomchilari bo‘lgan yoshlarning ijodiy g‘oyalari va ijodkorligini har tomonlama qo‘llab-quvvatlash,ularning bilim, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish hamda ilg‘or xorijiy tajribalar, xalqaro mezon va talablar asosida baholash tizimini takomillashtirish,shu yo‘lda xalqaro tajribalarni o‘rganish, mavjud tizimni har tomonlama qiyosiy tahlil qilish,tegishli yo‘nalishdagi xalqaro va xorijiy tashkilotlar, ilmiy tadqiqot muassasalari bilan yaqindan hamkorlik qilish muhim ahamiyatga egadir.

O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining 2019-yil 29-apreldagi “ O‘zbekiston Respublikasi Xalq ta’limi tizimini 2030-yilgacha rivojlantirish konsepsiyasini tasdiqlash to‘g‘risida” gi 5712- son Farmonida 2030-yilga kelib PISA xalqaro dasturi reytingida jahonning birinchi 30 ta ilg‘or mamlakatlari qatoriga kirishishga erishish hamda xalq ta’limi tizimida ta’lim sifatini baholash sohasidagi xalqaro tadqiqotlarni tashkil etish asosida o‘quvchilarning o‘qish, matematika va tabiiy yo‘nalishdagi fanlardan savodxonlik darajasini baholashga yo‘naltirilgan ta’lim sifatini baholashning milliy tizimini yaratish vazifalari belgilangan.
Shuningdek, konsepsiya doirasida o‘quvchilarning tanqidiy va ijodiy fikrlash, axborotni mustaqil izlash, tahlil qilish kompetensiyalari va malakalarining rivojlanishiga alohida urg‘u berishni hisobga olgan holda, zamonaviy innovatsion iqtisodiyot talablariga javob beradigan umumta’lim dasturlari va yangi davlat ta’lim standartlarini joriy etish, o‘quvchilarning bilim darajasini baholashda xalqaro PISA, TIMSS, PIRLS va boshqa dasturlarda doimiy ishtirok etishi nazarda tutilgan.
2021-yilda o‘tkaziladigan tadqiqotda o‘quvchilarga birinchi marta raqamli formatdagi topshiriqlarni taqdim etishni rejalashtirganini aytish o‘rinlidir. Raqamli formatga o‘tish bilan birgalikda, internet muhitida boshqariladigan ePIRLS onlayn o‘qishni kompyuterda baholash kabi o‘zgarishlar ham ko‘zda tutilgan.
Ta’lim sifati va samaradorligini oshirish yo‘lida xorijiy ilg‘or tajribalarni o‘rganish, xalqaro standartlar talablarining joriy etilishi muhim ahamiyatga ega.Bu borada O‘zbekiston Respublikasida qo‘yilayotgan amaliy qadamlarga xalq ta’limi tizimida ta’lim sifatini baholash sohasidagi xalqaro tadqiqotlarning tashkil etilishi to‘g‘risida hukumat qarorining qabul qilinishi Ta’lim sohasidagi yutuqlarni baholash xalqaro assotsiatsiyasidek (IEA) nufuzli tashkilot bilan hamkorlik aloqalarining yo‘lga qo‘yilishini misol sifatida keltirish mumkin.
Xalqaro innovatsion metodikalarga o‘quvchilarni shu paytdan tayyorlab borishimiz darkor. Kompetensiyaviy yondashuv an’anaviy darslardan keskin farq qiladigan, innovatsion va axborot texnologiyalari keng qo‘llanadigan mashg‘ulotlar tashkil etishni talab etadi. Rang-barang metodlardan foydalanish, ta’limga noan’anaviy yondashuv pedagogning kutilgan maqsadga erishishni ta’minlab, o‘quvchining darsda egallagan bilim, ko‘nikma va malakalarini kundalik faoliyatida qo‘llay olish qobiliyatini rivojlantiradi.
Boshlang‘ich sinf o‘quvchilari uchun didaktik materiallarni ilmiy-ommabop,tushunarli, sodda, va ravon usulda yetkazish, boy madaniy, tarixiy merosimizni oson va qiziqarli tarzda o‘zlashtirishga mo‘ljallangan multimediali electron o‘quv modullarini yaratish, boshlang‘ich sinf o‘qituvchilari bilan ota-onalar electron hamkorligining variantlarini ishlab chiqish va joriy etish darkor bo‘ladi.
O‘quvchilarning axborotni mustaqil topish, qayta ishlash,xulosa chiqarishga o‘rgatish orqali intellektual salohiyatini oshirish maqsadida axborot-kommunikatsiya texnologiyalari (AKT)dan foydalanish tavsiya etiladi. AKT o‘quv mashg‘ulotlarida musiqa, animatsiya yordamida estetik va emotsional muhit yaratish, ko‘rgazmalarning rang-barangligini ta’minlash, yirik miqdordagi didaktik materiallarni qamrab olish, keng hajmdagi mashqlarni bajarish,o‘quvchilar bilan individual ishlash imkonini beradi. Natijada sinfda do‘stona va hamkorlik muhiti vujudga kelib, o‘g‘il-qizlarning o‘qish va o‘rganish faoliyati jadallashadi.
Biz innovatsion metodikalarni ona tili darslarida korib otsak,ona tili fanini o‘qitishning asosiy vazifasi –o‘quvchi shaxsini fikrlashga, o‘zgalar fikrini anglashga, o‘z fikrini og‘zaki hamda yozma shaklda savodli bayon qila olishga qaratilgan nutqiy kompetensiyani rivojlantirish; o‘quvchilarda grammatikada oid o‘zlashtiriladigan bilimlar (fonetika,leksikologiya,so‘zning tarkibi, so‘z yasalishi, morfologiya, sintaksis,yozuv, imlo, tinish belgilari,nutq uslublariga oid tushunchalar) ni rivojlantirish hamda ona tilining keng imkoniyatlaridan unumli foydalangan holda to‘g‘ri va ravon bayon eta olish ko‘nikmalarini rivojlantirishga qaratilgan lingvistik kompetensiyalarni shakllantirishdan iborat.
Boshlang‘ich ta’limning ona tili o‘quv dasturi o‘quvchilarda kompetensiyalarni shakllantirishga yo‘naltirilgan bo‘lib, O‘zbekiston Respublikasi Vazirlar Mahkamasining 2017 – yil 6-apreldagi “Umumiy o‘rta va o‘rta maxsus,kasb-hunar ta’limining davlat ta’lim standartlarini tasdiqlash to‘g‘risida” gi qarori bilan tasdiqlangan Umumiy o‘rta ta’limning davlat ta’lim standarti hamda ona tili fani bo‘yicha malaka talablari asosida tuzilgan. Mazkur o‘quv dasturida bugungi kunning eng dolzarb masalalaridan biri bo‘lgan 1-4 sinf o‘quvchilarida tayanch hamda fanga oid ( nutqiy va lingvistik ) kompetensiyalarning elementlarini shakllantirish ko‘zda tutilgan.
Innovatsion metodikalar ona tili fanida o‘quvchilarning yangi mavzularda qiziqishini kuchaytirib, dars davomidagi faolligini yanada oshirishni talab etadi.Shu bois har bir darsga tayyorgarlik asnosida bolalarning fikrlash jarayonini faollashtiradigan, nazariy ma’lumotlarni mustaqil o‘lashtirishga yo‘naltirilgan samarali metodlarni tanlashga alohida e’tibor berish zarur.
Innovatsion metodikalarni kichik guruhlarda qo‘llasa yanayam samarali bo‘ladi. Maqsadga birgalikda intilish shaxsiy yakka harakatlardan samaraliroqdir. Qadimgi Rim mutafakkiri Kvintilian: “Agar o‘quvchilar bir-biriga o‘rgatsa, mustahkamroq va chuqurroq bilimga ega bo‘ladi “ deb ta’kidlagan.
Quyida ona tili darslarining turli bosqichlarida innovatsion metodlarni qo‘llash tajribasidan lavhalar keltiramiz:
O‘tilgan mavzu yuzasidan uyga vazifalarni nazorat qilayotgan vaqtda, o‘qituvchi o‘quvchilarni ish daftarini tekshiradi. Bu vaqtda 2 nafar faol o‘quvchi multimedia orqali taqdim etilgan topshiriqni sinf doskasida bajaradi. O‘qituvchi sinf doskasida topshiriqni bajargan o‘quvchilardan izoh so‘raydi, to‘liq javob berganlarni rag‘batlantiradi. Bunda “Bo‘lishi mumkin emas” ta’limiy o‘yinini bersak bo‘ladi.Bu o‘yinni shartiga ko‘ra, o‘qituvchi kichik hikoya o‘qib beradi, o‘quvchilar diqqat bilan tinglaydi. Ular hikoyada bo‘lishi mumkin bo‘lmagan sifatlar aniqlanadi. Aslida qanday bo‘lishi kerakligi so‘raladi.Bu ta’limiy o‘yin orqali o‘quvchilarning diqqati, kuzatuvchanligi va tanqidiy fikrlash malakalari rivojlantiriladi.
“Zinama-zina” boshqotirmasi. Bunda o‘quvchilar berilgan savollarga javob berish orqali zinadan ko‘tarilib, kataklarni to‘ldirishlari kerak.

“Grafik test”, “Shirin muzqaymoq”, “Tushunchalar tahlili” kabi ta’limiy o‘yinlarda multimediada yoki proyektorda o‘qituvchi oldindan tayyorlagan savollari yozilgan bo‘ladi. O‘quvchilar har bir savolga javob variantlaridan mosini tanlab shu katakchani bo‘yaydi, moslashtiradi. Jarayon yakunida hosil bo‘lgan shakl namunaviy shaki bilan solishtiriladi.

O‘quvchilar topshiriqni bajarayotganda o‘qituvchi ularning ishini nazorat qiladi va yordamga muhtoj o‘quvchilarga ko‘mak beradi. O‘qituvchi ishni tarbiyaviy qirrasiga ham urg‘u berishi lozim.
Innovatsion metodikalardan foydalanish o‘quvchilarda hamkorlik qilish kompetensiyasini ham shakllantiradi.Qolaversa, nazariy ma’lumotlarni yetarli o‘zlashtirib ulgurmagan o‘quvchi faol sherigining amaliy yordami tufayli topshiriqni bajarish imkoniyatiga ega bo‘ladi.
Ko‘pincha darsning mustahkamlash qismida o‘quvchilarning yakka tartibda ishlashi talab etiladi, bu har bir topshiriqlarning yechimlarini amalda qo‘llash malakasini rivojlantirish uchun juda zarur. Pedagogik –psixologik tashxisga oid ma’lumotlar shuni ko‘rsatmoqdaki, ta’limga individual yondashish, innovatsion metodikalar o‘qitish samaradorligini oshirish bilan birgalikda, o‘quvchilarning umumiy rivojlanish imkoniyatlarini ham kengaytiradi.
O‘quvchilarning intellectual salohiyatini e’tiborga olib tasniflangan topshiriqlar multimedia yoki proyektor yordamida, onlayn tarzda taqdim etish individual ishlash uchun qulaylik yaratadi. Innovatsion metodika topshiriqlari bajarilayotganda o‘qituvchi sinf xonasida yurib, barcha o‘quvchilarning, fanlardan o‘zlashtirishi past bo‘lgan o‘quvchilarning faoliyatini kuzatish, zarur hollarda ularga amaliy yordam berish imkoniyatiga ega bo‘ladi. Eng muhimi, har bir o‘quvchini o‘zlashtirish darajasini ichki monitoring qilib borish va to‘g‘ri yo‘naltirish shakllarini qo‘llash mumkin.
Darslarda innovatsion metodikalardan samarali foydalanish o‘qituvchining ko‘p qirrali va rang-barang faoliyatini kompyuter zimmasiga yuklash emas, balki o‘quv jarayonini jadallashtirish, bilim olish amaliyotini faollashtirish, o‘quvchilar ishtiyoqini kuchaytirish va xalqaro ta’lim tajribasini o‘rganish, shu yo‘l bilan ta’lim samaradorligini oshirishdan iboratdir.

Laylo Samadovna, Buxoro viloyati Buxoro shahridagi 35 – umumiy o‘rta ta’lim maktabi boshlang‘ich sinf o‘qituvchisi Beshimova


В условиях, когда наша страна стремительно развивается по пути инновационного развития, всесторонняя поддержка творческих идей и творчества молодых людей, являющихся наследниками нашего будущего, формирование их знаний, умений и навыков, а также передовых зарубежных опыт, международные стандарты и совершенствование системы оценивания на основе требований, изучение международного опыта в этом направлении, всесторонний сравнительный анализ существующей системы, тесное сотрудничество с соответствующими международными и зарубежными организациями, научно-исследовательскими учреждениями.
Указ Президента Республики Узбекистан от 29 апреля 2019 года № 5712 «Об утверждении Концепции развития народного образования в Республике Узбекистан до 2030 года» Национальная оценка качества образования, направленная на оценку уровня грамотности определены задачи создания системы обучения студентов по чтению, математике и естественным наукам на основе достижения членства в рядах передовых стран и организации международных исследований в области оценки качества образования в системе государственного образования.
Концепция также включает внедрение новых государственных образовательных стандартов и общеобразовательных программ, отвечающих требованиям современной инновационной экономики, с особым акцентом на развитие у обучающихся критического и творческого мышления, самостоятельного поиска информации, аналитических компетенций и навыков. , ожидается регулярное участие в международных программах PISA, TIMSS, PIRLS и других для оценки знаний учащихся. Наряду с переходом на цифровой формат планируются и такие изменения, как компьютерная оценка онлайн-обучения ePIRLS, управление которым осуществляется в интернет-среде. решение правительства об организации международных исследований в области оценки качества государственного образования в системе государственного образования (ИЭА) является примером установления партнерских отношений с авторитетной организацией Отныне нам необходимо готовить студентов к международным инновационным методам. Компетентностный подход требует организации занятий, кардинально отличающихся от традиционных занятий, с инновационными и широко используемыми информационными технологиями. Использование разнообразных методов, нетрадиционный подход к обучению обеспечивает достижение учителем поставленной цели и развивает у учащегося способность применять полученные на уроке знания, навыки и умения в повседневной деятельности. дидактические материалы в доступной, понятной, простой и доступной форме, создание мультимедийных электронных учебных модулей для легкого и интересного изучения нашего богатого культурно-исторического наследия, электронное общение с учителями начальных классов и родителями, рекомендуется использование информационно-коммуникационных технологий. (ИКТ) с целью повышения интеллектуального потенциала учащихся путем обучения их самостоятельному поиску, обработке и извлечению информации. ИКТ позволяют создать эстетическую и эмоциональную обстановку на занятиях посредством музыки, анимации, обеспечить разнообразие экспозиций, охватить большой объем дидактического материала, выполнить широкий комплекс упражнений, индивидуально работать с учащимися. В результате на уроке складывается дружеская и совместная атмосфера, ускоряется читательская и учебная деятельность мальчиков и девочек, развивать речевую компетентность мыслить, понимать мнение других, уметь выражать свое мнение устно и в устной форме. письмо; развивать знания учащихся по грамматике (фонетике, лексикологии, структуре слова, словообразованию, морфологии, синтаксису, письму, орфографии, пунктуации, приемам речи) и эффективному использованию родного языка. направленных на формирование компетенций у обучающихся, и Кабинетом Министров Республики Узбекистан Утвержден Постановлением от 6 апреля 2017 года «Об утверждении государственных образовательных стандартов общего среднего и среднего специального, профессионального образования» Государственное образование общего среднего образовательный стандарт и квалификационные требования по родному языку. Данная учебная программа предусматривает формирование базовых и элементов естественнонаучных (речевых и лингвистических) компетенций у учащихся 1-4 классов, что является одной из наиболее актуальных проблем на сегодняшний день.Инновационные методы повышают интерес учащихся к новым темам на родном языке Поэтому при подготовке к каждому занятию особое внимание следует уделить подбору эффективных методов, активизирующих мыслительный процесс детей, направленных на самостоятельный обмен теоретическими знаниями.Лучше использовать инновационные методы в малых группах. эффективный. Совместное стремление к цели более эффективно, чем индивидуальные действия. Древнеримский философ Квинтилиан говорил: «Если ученики будут учить друг друга, они будут иметь более прочные и глубокие знания». В это время 2 активных ученика выполняют задание, представленное через мультимедиа на классной доске. Учитель просит учащихся, выполнивших задание на классной доске, прокомментировать, подбадривая тех, кто дал полный ответ. В этом случае можно дать развивающую игру «Невозможно».По условиям этой игры учитель читает небольшой рассказ, учащиеся внимательно слушают. Они определяют качества, которых может не быть в рассказе. Спрашивается, как это должно быть.Благодаря этой образовательной игре у учащихся развиваются внимание, наблюдательность и навыки критического мышления. При этом учащиеся должны подняться по лестнице и заполнить поля, отвечая на заданные вопросы.
Обучающие игры, такие как «Графический тест», «Сладкое мороженое», «Анализ понятий», будут включать вопросы, заранее подготовленные учителем в мультимедиа или проекторе. Учащиеся раскрашивают и сопоставляют эту ячейку, выбирая подходящий из вариантов ответа на каждый вопрос. Форма, сформированная в конце процесса, сравнивается с образцом лачуги.
По мере выполнения учащимися задания учитель контролирует их работу и оказывает помощь нуждающимся учащимся. Преподаватель также должен акцентировать внимание на воспитательном аспекте работы.
Использование инновационных методов также развивает у учащихся компетенции сотрудничества.Кроме того, учащиеся, еще не овладевшие теоретическими знаниями, смогут выполнить задание при практической помощи активного партнера. умение применять решения каждой задачи на практике. Данные педагогико-психологической диагностики показывают, что индивидуальный подход к обучению, инновационные методы, наряду с повышением эффективности обучения, также расширяют общий развивающий потенциал учащихся, или использование проектора, онлайн-презентации облегчает индивидуальную работу. В ходе выполнения инновационно-методических заданий учитель сможет ходить по классу, контролировать деятельность всех учащихся, учащихся с низким уровнем владения предметом, при необходимости оказывать им практическую помощь. Самое главное, есть возможность внутренне контролировать уровень мастерства каждого ученика и использовать правильные формы руководства, а не загружать, речь идет об ускорении процесса обучения, активизации учебных практик, повышении мотивации учащихся и извлечении уроков из международного опыта обучения. , тем самым повышая эффективность обучения.
Лайло Самадовна, учитель начальных классов Бешимова, 35-я общеобразовательная школа, г. Бухара, Бухарская область

Telegramda o‘qish

Понравилась статья? Поделиться с друзьями:
BAXTIYOR.UZ

;-) :| :x :twisted: :smile: :shock: :sad: :roll: :razz: :oops: :o :mrgreen: :lol: :idea: :grin: :evil: :cry: :cool: :arrow: :???: :?: :!: